[พุทธสถาน] วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ

 คำว่า​"ฝาง" หมายถึงไม้ที่มีสีแดงเป็นสีที่ติดแน่นทนนาน

นับเป็นสินค้าออกของอาณาจักรอยุธยา​ ที่ลูกค้าในประเทศจีน​ และโดยรอบ​ ต้องการไปย้อมไม้​และทาผนังเป็นอย่างมาก​ เพราะเป็นสัญญลักษณ์แห่งความเป็นมงคล



ชุมนุมใหญ่ที่มิได้ถูกพม่าอังวะทำลาย​ และดูจะมีการแตะมือกัน​ เพราะครั้งศึกเสียกรุง​ เจ้าพิษณุโลกในยุคนั้น​ ขอลากลับเมืองไปดูแลแม่​ ซึ่งบ่งบอกว่า​ อยุธยาแทบจะบังคับบัญชาใครไม่ได้​ แถมประวัติพระมหาธรรมราชา​ ที่ไม่ยกพลมาช่วยอยุธยา​ ยังได้สถาปนาเป็นเจ้าครองอยุธยาในภายหลังสืบมา
พระเจ้าตากสิน​ ต้องยกทัพมาถึง​ 2​ ครั้ง​ และได้รับบาดเจ็บในการรบครั้งแรกกับทัพเจ้าพระฝาง​ นับได้ว่าเป็นกองกำลังที่เข้มแข็ง​มาก​ หากมีระบบจัดตั้งและบริหารที่ดี ก็เรียกได้ว่าเป็นคู่ท้าชิง​สถาปนาอาณาจักรใหม่​ ที่สมศักดิ์ศรี

ดีแต่ว่า​สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช​ ไม่ได้แค่รบเก่งอย่างเดียว แต่ทรงพระปรีชาในการบริหารด้วย
แม้ตั้งทัพทีหลัง​ จากคนน้อย​ กลายเป็นทัพใหญ่อย่างรวดเร็ว​ และมีเจตนาสู้กับพม่า​ เพื่อฟื้นฟูความเป็นไทยอย่างชัดเจนที่สุด

วัดพระฝาง หรือชื่อเต็มว่า วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ ตั้งอยู่ที่บ้านฝาง หมู่ที่ 3 ต.ผาจุก อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์ เป็นวัดเก่าแก่ที่สร้างมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ตามทะเบียนวัดระบุว่า ประมาณปี พ.ศ. 1700 (ก่อนสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช) วัดพระฝางนับว่าเป็นกลุ่มโบราณสถานของศูนย์กลางเมืองฝางสวางคบุรี เพียงแห่งเดียวที่ยังหลงเหลืออยู่ วัดนี้เป็นวัดพระมหาธาตุประจำเมืองสวางคบุรี ซึ่งในอดีตได้รับการนับถือเทียบเท่ากับพระธาตุเจดีย์หริภุญชัย และพระพุทธบาทสระบุรี นอกจากนี้ วัดพระฝางนั้น ยังเคยเป็นวัดที่จำพรรษาของ “เจ้าพระฝาง” เมืองสวางคบุรี ผู้นำชุมนุมเจ้าพระฝางในคราวเสียสมัยกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 อีกด้วย