[ย้อนรอยประวัติศาสตร์] สายสัมพันธ์รุ่นสุดท้ายแห่งราชสำนักเชียงใหม่-เชียงตุง

 

สายสัมพันธ์รุ่นสุดท้ายแห่งราชสำนักเชียงใหม่-เชียงตุง

เจ้านางสุคันธาพระธิดาแห่งเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินทรแถลง เจ้าหอคำเชียงตุง กับเจ้านางทิพย์หลวงหรือเจ้านางบัวทิพย์หลวง พระราชสมภพเมื่อ พ.ศ. 2453 ในหอหลวงเมืองเชียงตุง 

เจ้านางเรียกเจ้าพ่อว่า “ฟ้าหม่อม” (ดู ความทรงจำที่เมืองเชียงตุงของเจ้านางสุคันธา อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพเจ้านางสุคันธา ณ เชียงใหม่ 19 มกราคม 2546) มีพี่น้องร่วมมารดา 5 คนคือ

 1. เจ้านางแว่นแก้ว 

2. เจ้านางสุคันธา 

3. เจ้านางแว่นทิพ 

4. เจ้าสิงห์ไชย 

5. เจ้าแก้วเมืองมา 

เจ้านางสุคันธาได้เสกสมรสกับเจ้าชายแห่งราชสำนักเชียงใหม่คือเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ ราชบุตรพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าหลวงเชียงใหม่ ณ หอคำเชียงตุง โดยที่ทั้งสองไม่เคยได้พบปะกันมาก่อนเลย

งานอภิเษกสมรสครั้งนั้นมีเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินทรแถลงเจ้าหอคำ เจ้านางปทุมมหาเทวีเป็นเจ้าภาพเมื่อ พ.ศ. 2476 มีร้อยเอกโรแบรด์ ข้าหลวงอังกฤษผู้กำกับราชการนครเชียงตุงร่วมเป็นเกียรติในงานมงคลสมรสด้วย (ดู อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพเจ้าทิพวรรณ ณ เชียงตุง หน้า 113) และฝ่ายเชียงใหม่มีเจ้าราชภาคินัย เจ้าหญิงบัวทิพย์  ฝ่ายสยามมีพระองค์เจ้าบวรเดชอุปราชมณฑลพายัพพร้อมด้วยหม่อมทิพยวรรณ กฤษดากร ณ  อยุธยา

เจ้านางสุคันธาและเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ จึงเป็นสายใยแห่งความสัมพันธ์ของราชสำนักเชียงใหม่-เชียงตุงรุ่นโอรสธิดาของ “เจ้าหลวง” จากสองราชสำนักรุ่นสุดท้าย และยังกลายเป็นเค้าโครงละครเรื่อง "รากนครา" ในบางช่วงบางตอนอีกด้วย

นับเป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ล้านนาคนหนึ่งที่ชาวล้านนาเพิ่งรู้จักและให้การเคารพ โดยเฉพาะชาวเขินในล้านนาที่ได้มารับรู้ในตอนหลังว่าเจ้านางสุคันธา ณ เชียงใหม่ คือเจ้านางแห่งนครเชียงตุง ขัตติยนารีของชาวไทเขินที่มีสายสัมพันธ์กับเจ้าชายแห่งราชสำนักเชียงใหม่ เพราะตลอดที่พำนักในนครเชียงใหม่ก็ได้ดำรงชีวิตอย่างเรียบง่าย 

แม้จะเข้ารับการศึกษาจากโรงเรียนฝรั่งแต่กลับเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาโดยไม่ทานเนื้อสัตว์ตลอดชีวิต ถือศีลปฏิบัติธรรมและทำบุญอยู่บ่อยครั้งที่วัดเชียงยืนและวัดป่าเป้า 

ชีวิตในนครเชียงใหม่ยังคงดำรงสถานะเจ้านายฝ่ายเหนือและได้ถวายงานผูกด้ายพระกรสมเด็จฯพระพันปีหลวงในพิธีบายศรีทูลพระขวัญและทำยาอมสูตรหอคำเชียงตุงส่งถวายพระพันปีหลวงอยู่เสมอ ตราบสิ้นลมอย่างสงบเมื่อ 15 มกราคม 2546  ณ คุ้มแจ่งศรีภูมิ รวมสิริอายุ 93 วัสสา

อย่างไรก็ดี ทายาทของเจ้านางสุคันธาและเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ ยังคงสานสัมพันธ์กับชุมชนไทเขินในเชียงใหม่มาอย่างต่อเนื่องดังเช่น

เจ้าวิไลวรรณ ณ เชียงใหม่ ได้พบกับลูกหลานไทเขินบ้านนันทารามเมื่อ 27 ธันวาคม 2545 เพื่อแนะนำการแต่งกายแบบไทเขินและเป็นประธานเปิดนิทรรศการ “กาดคัวฮักคัวหาง คัวเงิน” ที่วัดนันทาราม เมื่อ 3 มกราคม 2546 

นอกจากนี้เจ้าวีระยุทธ ณ เชียงใหม่ยังได้พบปะกับชาวไทเขินบ้านทุ่งเสี้ยว อ.สันป่าตอง ในงานบุญต่างๆและเป็นประธานหล่อพระรูปพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐที่วัดศรีนวรัฐ  อ.สันป่าตอง เมื่อ 12 สิงหาคม 2560  เป็นต้น

ขณะเดียวกันก็มีชาวไทเขินจากหลายบ้านที่เข้าร่วมงานประเพณีดำหัวกู่เจ้าหลวงและเจ้านายฝ่ายเหนือ ณ วัดสวนดอกทุกวันที่ 17 เมษายนของทุกปี

นับว่าเป็นสายสัมพันธ์ระหว่างลูกหลานไทเขินที่บรรพบุรุษได้มาอยู่ในเชียงใหม่ให้มีความแน่นแฟ้นขึ้นอีกวาระหนึ่ง

ต้นเรื่อง : ข้อมูลออนไลน์ศิลปวัฒนธรรม